چطوری میتوانیم تشخیص دهیم کار و فعالیتی که انجام میدهیم ارزش آفرین است؛ و کاذب یا مضر نیست؟

آیا راهی هست که بفهمیم فعالیتی که داریم انجام میدهیم یا کاری که میخواهیم شروع کنیم یا گروهی که میخواهیم عضو آن شویم، واقعا مفید و ارزش آفرین هست یا اینکه کاذب، زائد، و مخل اقتصاد است؟

مثلا من مهندسی نرم افزار هستم و در شرکتی کار میکنم. مجوعه ی من و همکارانم داریم از این طریق کسب درآمد میکنیم.

به نظر من یکی از راحت ترین راه هایی که میتوان با استفاده از آن تا حد خوبی پی به مفید بودن ما برد، این است که فرض کنم که همه ی تیم ما ناگهان غیب شود و تا ابد به کره ی ماه برود و دیگر هیچ اثری از آن در زمین دیده نشود. آیا به غیر از دوستان و فامیل و آشنا، کسی ناراحت میشود؟ آیا کسانی آن بیرون وجود دارند که با رفتن ما و قطع شدن خدمات یا محصولات ما، متناسب با درآمد کل تیم ما ناراحت شوند؟

اگر پاسخ به این سوال، نه باشد، یعنی کار تیم ما کاری کاذب، زائد، و حتی مخل اقتصاد بوده است.

اما اگر بله باشد میتوان تا حد خیلی خوبی مطمئن بود که فعالیت تیم ما ارزش آفرین و مفید بوده است.

به عنوان مثالی دیگر، فرض کنید من در یک شبکه ی هرمی (مثلا گلدکویست GoldQuest) عضو هستم و اتفاقا در راس هرم هم قرار دارم و درآمد چند ده میلیونی دارم. حالا فرض کنید کل شرکت گلدکوئست از روی زمین حذف شود. با توجه به اینکه خارج از خود مجوعه ی گلدکوئست، با توجه به اطلاعات محدود من، افراد بسیار کمی هستند که از محصولات اندک آن استفاده کنند و راضی باشند (و اگر هم مصرف کنندگان راضی ای وجود داشته باشند باز هم محصولات واقعی آن فقط 30% درآمد آن را تشکیل میدهند)، لذا ناراحتی ایجاد شده به مراتب کمتر از درآمد کل مجموعه است (به شرط اینکه سکه هایی که افراد برای ورود میخرند را جزو هزینه های شرکت حساب نکنیم، که اگر حساب کنیم شاید کلا درآمد نزدیک به صفر باشد و اصلا جای بحثی باقی نمی ماند).

بنابراین میتوانیم چنین جمع بندی کنیم که چون افرادی آن بیرون وجود ندارند (یا تعدادشان نادر است) که فعالیت هرمی من و همکارانم، آنها را خوشحال کند، فعالیت ما کاذب و احتمالا مخل اقتصاد است.